Przedłożony projekt Statutu Zarząd Oddziałowy NSZZ FSG przy Nadwiślańskim OSG opiniuje negatywnie i pozostaje na stanowisku, że powinien być on przedmiotem dalszych prac legislacyjnych. Projekt ten jest pełen wewnętrznych sprzeczności i zawiera braki, co do których nie sposób się odnieść. Powyższe powoduje że nie jest możliwym zajęcie pełnego, merytorycznego stanowiska do opiniowanego dokumentu. Dokument ten stanowi raczej wersję roboczą, na etapie początkowych prac legislacyjnych.
Dokument ten został przesłany zgodnie z § 69 ust 4 Statutu NSZZ FSG. Przepis ten odnosi się do przesłania projektu. Projekt powinien być aktem kompletnym, w tym zawierającym stosowne uzasadnienie. Tylko wówczas opiniujący może się rzetelnie odnieść do proponowanych zmian i celów ich wprowadzenia. Przesłany dokument nie nadaje się do oceny z uwagi na wykropkowane miejsca, skreślenia oraz brak uzasadnienia. Rodzi to poważne wątpliwości, albowiem Komisja Statutowa pracowała kilkanaście miesięcy a do opracowania tekstu nowego Statutu został ponadto wynajęty zewnętrzny podmiot.
Niemniej jednak, w imieniu Zarządu Oddziałowego przy NwOSG przedstawię wstępne stanowisko, mam nadzieję przydatne na dalszym etapie prac nad ostateczną wersją projektu przed przesłaniem go do konsultacji w trybie § 69 ust 4 Statutu NSZZ FSG.
Pierwsze spostrzeżenia dotyczą zapisów § 23 i pokrewnych, które godzą w niezależność i samorządność NSZZ FSG a także, wiążą się z całkowitym uzależnieniem Organizacji Oddziałowych od Organów Wykonawczych Organizacji Krajowej. Proponowane rozwiązania uniemożliwią działanie Organizacji Oddziałowych tworząc z nich niejako zamiejscowe biura organów wykonawczych Organizacji Krajowej. ZO przy Nadwiślańskim OSG stoi na stanowisku, że bezwzględnie należy usunąć wszelkie odniesienia określające stosunek zależności i podległości pomiędzy organami Organizacji Krajowej a organami Organizacji Oddziałowej. Obydwie jednostki organizacyjne Związku są bowiem wyposażone w przymiot osobowości prawnej i w swej istocie pozostają w swoim działaniu niezależne i samorządne. Bez tego trudno sobie wyobrazić skuteczne prowadzenie działalności związkowej.
Samodzielność ta ma dwa zasadnicze wymiary: zadaniowo-programowy oraz normatywno-funkcjonalny. W pierwszym chodzi o samodzielne określenie zadań w postaci celów i programów działania organizacji, natomiast w drugim o wyznaczenie struktur wewnątrzorganizacyjnych, zasad i metod funkcjonowania oraz procedur podejmowania decyzji. (patrz: Baran Krzysztof W. (red.), Komentarz do ustawy o związkach zawodowych, [w:] Zbiorowe prawo zatrudnienia. Komentarz). Bezsprzecznie ograniczenie wolności decydowania przez Organizacje Oddziałowe i uzależnienie ich od Organizacji Krajowej, pomimo ustawowego uprawnienia wynikającego z przepisów prawa, stanowić będzie krok wstecz w działalności NSZZ FSG. Organizacje Oddziałowe (obecnie ZO) bez wątpienia są zakładową organizacją związkową, albowiem zasięgiem swojego działania obejmują całego pracodawcę (Komendanta Oddziału). Organizacja Krajowa cieszy się natomiast uprawnieniami wynikającymi z art. 34 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (dalej: u.o.z.z.) jako, że przyjmuje się, iż pracodawcą jest Straż Graniczna. Organizacji Krajowej przysługują zatem uprawnienia wynikające z przepisów art. 251-331 u.o.z.z., więc tożsame z tymi, którymi cieszy się Organizacja Oddziałowa. Z oczywistych względów Organizacja Krajowa powinna wyznaczać kierunek działania Związku, koordynować jego prace i reprezentować Związek, jednakże nie może się to sprzeciwiać uprawnieniom nadanym Organizacjom Oddziałowym z mocy prawa.
Tworzenie zasad podległości i zależności jest zbyt daleko idącą ingerencją, która skutkować będzie ograniczeniem możliwości działania Związku i nastręczać będzie zbyt wielu problemów. Z punktu widzenia Organizacji Oddziałowych m.s.t. Warszawy, które na co dzień zobowiązane są do współpracy chociażby z Komendantem Głównym SG, będzie to rodziło zbyt wiele trudności lub całkowicie uniemożliwi działanie. W myśl nowego Statutu współpraca ta będzie to wyłącznym uprawnieniem organów Organizacji Krajowej. Każdorazowo Organizacja Oddziałowa będzie zmuszona uzyskać zgodę lub upoważnienie właściwego organu Organizacji Krajowej. Tego rodzaju regulacjom statutowym ZO NSZZ FSG przy NwOSG stanowczo się sprzeciwia, tym bardziej że przedłożony dokument nie uzasadnia powodów dla których tak daleko idące zmiany systemowe są niezbędne.
Poważne zastrzeżenia budzi też fasadowość komisji rewizyjnych, które nie posiadają uprawnień do wydawania wiążących poleceń w ramach sprawowanego nadzoru nad dyscypliną finansową związku zawodowego. Należy nadać komisjom rewizyjnym odpowiednie uprawnienia, aby w pełni mogły korzystać ze swoich kompetencji.
Do przedłożonego projektu dopisano także elementy związane z zawieszaniem członków związku. W roboczej wersji Statutu, w kilku miejscach, znajduje się odniesienie do instytucji zawieszenia. Nie została ona w dokumencie w żaden określona, dlatego też proponuje się dopisanie punktu w brzmieniu określonym jako § 14a.
Paragrafy odnoszące się do Organów Organizacji Oddziałowych i Terenowych są w dużej mierze kopią zapisów odnoszących się do Organów Organizacji Krajowej, dlatego też uwagi do nich są analogiczne i nie znajdują się w niniejszym opracowaniu.
Podsumowując, projekt powinien być w dalszym ciągu procedowany, ewentualne omówienie projektu, proponowanych zmian oraz wypracowanie stanowiska powinno zostać wprowadzone do porządku obrad Krajowego Zjazdu Delegatów (sprawozdawczego – wrzesień 2019) w ramach prac projektowych. Natomiast wprowadzenie zmian, bądź uchwalenie nowego statutu (w oparciu o przedłożony zarys Statutu) nie powinno być przedmiotem obrad i głosowania, albowiem dokument ten nie nadaje się do uchwalenia. Zmiany statutowe mają charakter doniosły i ustrojowy, a ich jest wieloletni.
Zarząd Oddziałowy NSZZ FSG przy Nadwiślańskim OSG stanowczo sprzeciwia się dalszemu procedowaniu tego dokumentu w tym kształcie oraz trybie i wnioskuje o zintensyfikowanie prac w ramach Komisji Statutowej.
Poniżej opinia i uwagi do projektu Statutu NSZZ FSG
