Przedstawiamy poniżej odpowiedź MSWiA na postulaty zawarte w uchwale nr 57/XI/2024 Zarządu Głównego Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy Straży Granicznej z dnia 20 listopada 2024 r.
Pełnomocnik Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji do spraw współpracy
ze związkami zawodowymi
Sekretarz Stanu
Wiesław Szczepański
DB-W.0784.35.2024(2)
Warszawa, dnia 2 grudnia 2024 r.
Pan Marcin Kolasa
Przewodniczący Zarządu Głównego
Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego
Funkcjonariuszy Straży Granicznej
W odpowiedzi na postulaty zawarte w uchwale nr 57/XI/2024 Zarządu Głównego
Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Funkcjonariuszy Straży
Granicznej z dnia 20 listopada 2024 r., uprzejmie przedstawiam, co następuje:
1. W odniesieniu do postulatu, dotyczącego świadczenia mieszkaniowego
uprzejmie informuję, że 17 października 2024 roku Pan Tomasz Siemoniak, Minister
Spraw Wewnętrznych i Administracji podpisał Zarządzenie nr 57 w sprawie
Zespołu do spraw poprawy warunków pełnienia służby przez funkcjonariuszy służb
podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych lub niego
nadzorowanych. W ramach zespołu działa Grupa ekspercka do spraw
mieszkaniowych zadaniem której jest opracowanie rozwiązań prawnych mających
na celu poprawę zabezpieczenia potrzeb mieszkaniowych funkcjonariuszy służb,
w tym dokonania analizy obowiązujących rozwiązań prawnych dotyczących zasad
przyznawania funkcjonariuszom służb lokali mieszkalnych i tymczasowych kwater
oraz świadczeń pieniężnych odnoszących się do lokali mieszkalnych
i tymczasowych kwater pod kątem ich adekwatności w powyższym zakresie
w perspektywie rozwiązań funkcjonujących w polskiej przestrzeni prawnej
w oparciu o rozwiązania MON.
Jednocześnie, w nawiązaniu do ustaleń z drugiego posiedzenia Zespołu do spraw
poprawy warunków pełnienia służby przez funkcjonariuszy służb podległych
MSWiA, które odbyło się w dniu 15 listopada br., pragnę poinformować, że MSWiA
przygotowuje rozwiązania prawne umożliwiające wdrożenie w służbach resortu
spraw wewnętrznych i administracji rozwiązań wzorowanych na świadczeniach
obowiązujących w Siłach Zbrojnych RP. Funkcjonariusze służb podległych
Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji będą mieli prawo
do zakwaterowania na czas pełnienia służby lub do wypłaty świadczenia
mieszkaniowego w wysokości iloczynu określonej stawki i współczynnika
świadczenia mieszkaniowego zależnego od miejsca pełnienia służby.
2. Nawiązując do postulatu o wprowadzenie do „Programu modernizacji na lata
2026-2029” mechanizmu podwyżek uposażeń funkcjonariuszy Straży Granicznej
uprzejmie informuję, że prace dotyczące nowego Programu modernizacji są na
etapie planowania i analizy, w ramach prac grupy eksperckiej ds. modernizacji. Tak
więc aktualnie trudno jest określić jakie przedsięwzięcia zostaną ujęte w Programie
modernizacji.
3. W odniesieniu do postulatu podwyższenia funkcjonariuszom Straży Granicznej
kwoty diety przeznaczonej na pokrycie zwiększonych kosztów wyżywienia
do wysokości 400% kwoty, tj. do wysokości 180 zł, które dotyczyć ma
funkcjonariuszy delegowanych do wykonywania zadań w ramach wsparcia
w placówkach Straży Granicznej ochraniających odcinek granicy państwowej
z Federacją Rosyjską, Republiką Białorusi oraz Ukrainą, a także delegowanych
w celu wykonywania zadań w placówkach Straży Granicznej ochraniających
odcinek granicy państwowej, na której kontrola graniczna osób została
przywrócona tymczasowo, w nawiązaniu do odpowiedzi z dnia 20 listopada br.,
pragnę poinformować, iż przedmiotowe zagadnienie zostało poddane przez
MSWiA ponownej analizie i w dniu 25 listopada br. Departament Porządku
Publicznego zwrócił się do Komendy Głównej Straży Granicznej z prośbą o zajęcie
stanowiska w sprawie.
4. W odniesieniu do postulatu dotyczącego włączenia do prac Zespołu kwestii
zmiany zasad naliczania emerytur dla funkcjonariuszy przyjętych do służby po
31 grudnia 2012 roku, uprzejmie informuję, że zmiany w systemie emerytalnym
miały charakter systemowy i obejmowały zarówno powszechny system
emerytalny, jak również tzw. „grup emerytalnie dziś uprzywilejowanych”.
W kontekście proponowanych zmian w systemie powszechnym, związanych ze
stopniowym zrównywaniem i podwyższaniem wieku przechodzenia na emeryturę
oraz mając na względzie zasadę sprawiedliwości społecznej, wprowadzono
odpowiednie zmiany w tym zakresie, również w stosunku do przedstawicieli „grup
uprzywilejowanych emerytalnie”. Brak było bowiem poparcia społecznego,
zwłaszcza w sytuacji wprowadzenia zmian w systemie powszechnym, dla dalszego
utrzymywania dotychczasowych przywilejów dla służb mundurowych,
w obowiązującym ówcześnie zakresie. Podstaw zaproponowanych wtedy zmian
należało doszukiwać się również w występującym w ostatnich latach trendzie,
związanym ze statystycznym wzrostem średniego wieku emeryta. Istotny także jest
fakt, iż w ostatnich latach można zaobserwować ogólną tendencję do zwiększania
aktywności zawodowej osób, których czas świadczenia służby ulega stopniowemu
wydłużaniu.
Podkreślić należy, że ówczesna zmiana koncepcji systemu zaopatrzeniowego służb
mundurowych była przedmiotem wstępnych uzgodnień pomiędzy stronami:
rządową i związkową. Strona związkowa była reprezentowana przez
przewodniczących związków zawodowych służb mundurowych. Efektem
powyższych uzgodnień było podpisanie przez strony umawiające się Komunikatu
z prac Zespołu w sprawie nowego modelu emerytalnego służb mundurowych,
w którym kierunkowo zaakceptowano zaproponowane przez Rząd zmiany
w ramach odrębnego systemu zaopatrzeniowego.
Uznając szczególny charakter służby pełnionej przez funkcjonariuszy i żołnierzy
zawodowych, zaproponowano, aby funkcjonariusze i żołnierze zawodowi zwolnieni
ze służby, podobnie jak dotychczas, nabywali prawo do emerytury z budżetu
państwa w ramach odrębnego systemu zaopatrzeniowego. Jednocześnie, ze
względu na potrzebę racjonalizacji wydatków i wydłużenia aktywności zawodowej
funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych, zaproponowano wydłużenie okresu
służby funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych tak, aby nabycie uprawnień
emerytalnych następowało po spełnieniu łącznie dwóch warunków: posiadania 25-
letniego stażu służby oraz osiągnięcia wieku 55 lat. Ponadto przyjęto, że podstawę
wymiaru emerytury stanowić będzie średnie uposażenie należne z dziesięciu
kolejnych kalendarzowych lat służby wraz z nagrodą roczną oraz dodatkami
o charakterze stałym w celu uniemożliwienia celowego podwyższania uposażenia
na ostatnio zajmowanym stanowisku, mającego skutkować wzrostem świadczenia
emerytalnego.
Niemniej jednak, wychodząc naprzeciw stronie związkowej, warunek 55 lat został
zniesiony w 2019 roku (ustawą zmieniająca, tj. Dz. U. z 2019 r. poz. 1635). Zmiana
ta była wynikiem Porozumienia z dnia 8 listopada 2018 r. zawartego pomiędzy
Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Stroną Społeczną
reprezentowaną przez przedstawicieli związków zawodowych zrzeszających
funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej w zakresie
usunięcia w art. 18b ust. 1 ww. ustawy warunku ukończenia 55. roku życia,
w terminie umożliwiającym wejście zmian od dnia 1 lipca 2019 r.
5. Nawiązując do postulatu wprowadzenia płatnych nadgodzin dla funkcjonariuszy
Straży Granicznej uprzejmie informuję, że kwestie dotyczące kręgu podmiotów
uprawnionych do dodatku funkcyjnego oraz powiązane z tym wyłączenie
w odniesieniu do tej grupy funkcjonariuszy prawa do czasu wolnego w zamian za
czas służby przekraczający normę, jak również rekompensaty pieniężnej w zamian
za ten czas służby są przedmiotem pogłębionej analizy w ramach prac Grupy
eksperckiej ds. uposażeń.
6. W odniesieniu do podjęcia czynności zmierzających do uchylenia przepisów
ustawy o Straży Granicznej tj. art. 37e ust. 1 pkt 3 (zakaz mianowania na wyższe
stanowisko); art. 91 ust. Ib pkt 1 (zakaz udzielania wyróżnień); art. 117 d ust. 6 pkt
2 (zakaz przyznania świadczenia motywacyjnego)1 – w nawiązaniu do odpowiedzi
MSWiA z dnia 20 listopada 2024 r., nadmieniam, że przedmiotowa kwestia została
poddana szczegółowej analizie i skonsultowana z Komendą Główną Straży
Granicznej, która co do zasady nie przychyliła się do ww. postulatu, przedstawiając
analizę prawną omawianej materii.
W odniesieniu do zasad przyznawania świadczenia motywacyjnego wskazać należy,
że tożsamy przepis w zakresie świadczenia motywacyjnego przewidziany został
w ustawach: o Policji, o Państwowej Straży Pożarnej, o Służbie Ochrony Państwa,
a także w pozostałych służbach spoza resortu spraw wewnętrznych, w których
przysługuje świadczenie motywacyjne. Obecne rozwiązanie mają więc charakter
systemowy. Ewentualne podjęcie działań legislacyjnych wymagałoby zatem
dokonania spójnych zmian w odniesieniu do wszystkich formacji i nie mogłoby
polegać na prostym usunięciu wskazanej przez Pana Przewodniczącego przesłanki,
lecz raczej na wprowadzeniu mechanizmu rekompensaty w przypadku stwierdzenia
braku winy w toczącym się postępowaniu. Ewentualne zmiany w tym zakresie
mogłyby być podjęte w przypadku szerszych zmian pragmatyk poszczególnych
służb w obszarze praw i obowiązków funkcjonariuszy.
7. W kontekście postulatu, podjęcia czynności zmierzających do zmiany przepisów
ustawy o Straży Granicznej tj. dotyczących urlopu dodatkowego za służbę pełnioną
w warunkach szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia (art. 87b ust. 6
ustawy o Straży Granicznej)2, wskazać należy, że z uwagi na fakt, iż przedmiotowa
zmiana ma charakter systemowy i będzie oddziaływać na wszystkich
funkcjonariuszy Straży Granicznej, 22 listopada br. zwrócono się do Komendy
Głównej Straży Granicznej o przesłanie uzasadnienia i oceny skutków wejścia
w życie proponowanej regulacji.
Z wyrazami szacunku
Wiesław Szczepański
Sekretarz Stanu
Pełnomocnik Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji do spraw współpracy
ze związkami zawodowymi
/podpisano kwalifikowanym podpisem elektronicznym/