POSEŁ NA SEJM RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
JAROSŁAW ZIELIŃSKI
BPB/VII/IT/ 227.76/2015
Szanowna Pani
Ewa Kopacz
Prezes Rady Ministrów
Interpelacja poselska
w sprawie zabezpieczenia polskich granic przez Straż Graniczną oraz braku wyposażenia
funkcjonariuszy Straży Granicznej we właściwe elementy uzbrojenia
Wywołany przez Rosję konflikt na Ukrainie oraz zagrożenie ze strony nielegalnej imigracji, w tym ekstremizmu islamskiego powoduje konieczność szczególnego zabezpieczenia naszej wschodniej i północno-wschodniej granicy, które są jednocześnie zewnętrznymi granicami Unii Europejskiej. Po wejściu Polski do UE oraz do strefy Schengen następowała sukcesywna redukcja etatów funkcjonariuszy Straży Granicznej. Z ok. 20 tys. liczba funkcjonariuszy została zmniejszona obecnie do 14,3 tys., co
powoduje, że realnie nasze granice są coraz słabiej chronione pomimo podnoszenia nakładów na wzmocnienie granicy zewnętrznej UE, czyli wschodniej i północno-wschodniej granicy Polski.
O tym, jak bardzo istotną rolę w systemie bezpieczeństwa państwa zajmuje Straż Graniczna, świadczą wyjątkowe zadania pozostające w gestii tej formacji, tj. ochrona granicy państwowej na lądzie i morzu. I to ochrona nie ograniczająca się do aktywności administracyjno-policyjnej (m.in. organizowania i dokonywania kontroli ruchu granicznego, przeciwdziałania nielegalnej migracji, wydawania wiz, zapobiegania i wykrywania przestępstw i wykroczeń, kontroli legalności przebywania i zatrudnienia cudzoziemców), ale również odnosząca się do militarnego aspektu przeciwdziałania ewentualnemu naruszeniu granicy państwowej i penetracji terytorium państwa polskiego na większą skalę przez obce siły zewnętrzne. Straż Graniczna jest, a w każdym razie
powinna być służbą, która stanowi pierwszą linią obrony przed atakiem innego państwa.
Przyjmowane w ostatnich latach koncepcje zakładające odejście od formułowanej w kategoriach wojskowych wizji ochrony granicy na rzecz służby migracyjnej
o standardzie policyjnym wobec realnych zagrożeń okazały się w sposób oczywisty błędne. Wydarzenia ostatnich miesięcy wykazały, jakim nieporozumieniem jest rezygnacja z przygotowywania formacji do realizacji ochrony granicy państwowej
również w kategoriach wojskowych. Aktualny poziom przygotowania polskich Sił Zbrojnych do obrony terytorium
Rzeczypospolitej jest dalece niezadowalający i przede wszystkim zakłada oparcie się na często iluzorycznych możliwościach sojuszy militarnych i politycznych. Nieliczne większe zgrupowania operacyjne (związki taktyczne) usytuowane na ścianie wschodniej
czy też południowo-wschodniej i północno-wschodniej mogą nie być zdolne do natychmiastowego zaangażowania w eliminację zagrożeń dla bezpieczeństwa obywateli oraz terytorium Rzeczypospolitej ze strony innego państwa. Taką rolę mogłaby odgrywać, a przynajmniej być do niej włączona, właśnie odpowiednio przygotowana (dofinansowana, doposażona, wyszkolona oraz kadrowo bardziej rozbudowana) Straż Graniczna.
Ostatnio rząd PO – PSL dużo mówi (otwarte jest pytanie, czy za tym idą odpowiednie działania) o modernizacji Sił Zbrojnych RP, natomiast zupełnie zapomina o potencjale Straży Granicznej, który powinien być nie tylko wykorzystany, ale również
zdecydowanie zwiększony. Były minister rządu PO – PSL Bartłomiej Sienkiewicz stwierdził, że przesunięto lub planuje się przesunąć do ochrony granicy wschodniej około 1000 funkcjonariuszy SG, traktując to jako stosowne wzmocnienie kadrowe. Jednak te przesunięcia nie mają charakteru stałego, nie zwiększono liczby etatów w Straży Granicznej oraz oddziałów SG, które odpowiadają za ochronę granicy wschodniej. Są to funkcjonariusze, którzy na stałe pełnią służbę w innych miejscach, a ich zaangażowanie do ochrony granicy wschodniej ma mieć charakter tymczasowy czy wręcz incydentalny (delegowanie do czasowego pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej lub innej miejscowości co do zasady nie może przekraczać 6 miesięcy).
Były minister spraw wewnętrznych wskazał również na uruchomienie programu technicznego wsparcia ochrony granicy i związane z nim zakupy pojazdów, lekkich samolotów, śmigłowca oraz budowę wież z głowicami optoelektronicznymi, pozwalające
na monitorowanie granicy, jej strzeżenie oraz wczesne ostrzeganie. Jednak wyposażenie to, mimo że bardzo przydatne i cenne, było planowane w zupełnie innych realiach politycznych, a w związku z tym należy uznać je za niewystarczające. W aktualnej
sytuacji powinno się doposażyć Straż Graniczną również w stosowany sprzęt wojskowy. Z informacji medialnych (m.in. portal internetowy Defence24) oraz pochodzących od funkcjonariuszy Straży Granicznej wynika, że z posterunków oddziałów Straży Granicznej w ostatnich latach wycofano znaczne ilości broni długiej. Na miejsce wycofanej broni długiej Komenda Główna Straży Granicznej nie dokonała uzupełnienia składu, gdyż MSW uznało – jak informuje rzecznik prasowy Komendy Głównej Straży Granicznej, że:
,,Zgodnie z rozporządzeniem MSW z dnia 9 maja 2014 r. w sprawie uzbrojenia Straży Granicznej, oprócz pistoletów posiadamy również m.in. broń gładkolufową, pistolety maszynowe, karabinki, karabiny, czy karabiny maszynowe. Na osobistym
wyposażeniu każdy funkcjonariusz posiada natomiast broń krótką, ponieważ Straż Graniczna, jako formacja typu graniczno – migracyjnego o uprawnieniach policyjnych, posiada wyposażenie, które jest adekwatne dla tego typu formacji. Podstawowe
uzbrojenie funkcjonariuszy przeznaczone jest do ochrony osobistej. W razie wybuchu konfliktu zbrojnego, obronę granicy państwowej z państwem będącą stroną konfliktu przejmują Siły Zbrojne, stąd brak potrzeby wyposażenia Straży Granicznej w broń służbową typową dla pola walki, czy też cięższe uzbrojenie defensywne”. Obecnie na posterunkach granicznych funkcjonariusze posiadają wyłącznie broń krótką do obrony osobistej. W przypadku próby przekroczenia granicy przez jakąkolwiek grupę uzbrojoną w broń długą funkcjonariusze obecni na posterunku granicznym będą zmuszeni do próby ochrony własnego życia przy pomocy kilku lub kilkunastu sztuk broni krótkiej ze stanem 2-ch magazynków każdy (broń i dodatkowy magazynek). Warto zaznaczyć, że na mniejszych przejściach granicznych, w weekendy i święta obsada funkcjonariuszy Straży Granicznej bywa redukowana nawet do dwóch funkcjonariuszy na jednej zmianie.
Funkcjonariusze Straży Granicznej stacjonujący na wschodniej i północno-wschodniej granicy Polski alarmują, że ich stan przygotowania do potencjalnego zagrożenia jest dalece niewystarczający.
Ograniczone szkolenia ze strzelania z broni krótkiej oraz wyeliminowanie szkolenia z użyciem broni długiej powodują, że kilkanaście tysięcy funkcjonariuszy, w przypadku zagrożenia czy też realnego konfliktu, pozostanie niewykorzystanych.
Obecnie granice Polski są chronione niedostatecznie. Sprowadzanie przez lata Straży Granicznej do roli obserwacyjno – patrolowej może okazać się błędem bardzo brzemiennym w skutkach.
Przypominam, że 12 stycznia 2007 roku Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił ustawę o ustanowieniu ,,Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu w latach 2007-2009˝ (Dz. U. z 2007 r. Nr 35, poz.
213), zgodnie z którą formacjom tym w latach 2007-2009 zostały zagwarantowane dodatkowe środki finansowe w wysokości 6 301 058 tys. zł na ich modernizację. Kwota ta została przeznaczona na zakup nowego sprzętu i wyposażenia, środków transportowych,
uzbrojenia, na przeprowadzanie niezbędnych remontów i budowę nowych obiektów. Straż Graniczna otrzymała na wyżej wymienione cele 897, 506 mln zł. W latach rządów PO – PSL realizację zapisów ustawy przedłużono do 2011 roku, ograniczając przy tym
realnie wydatkowaną na ten cel kwotę o kilkaset milionów złotych.
Wobec powyższego, działając na podstawie art. 14 ust. 1 pkt 7 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 1996 r. Nr 73, poz. 350, z późn. zm.), proszę o udzielenie szczegółowych odpowiedzi na następujące pytania:
1. Czy rząd PO – PSL przewiduje w najbliższym czasie zwiększenie liczby etatów, a więc i liczby funkcjonariuszy Straży Granicznej?
2. Czy rząd PO – PSL przewiduje zwiększenie liczby etatów, a więc i liczby funkcjonariuszy Straży Granicznej szczególnie na wschodniej i północno – wschodniej granicy Polski?
3. Czy rząd PO – PSL przewiduje zwiększenie nakładów finansowych na funkcjonowanie Straży Granicznej? Jeśli tak, to kiedy i o jaką wartość?
4. Czy rząd PO – PSL planuje doposażenie Straży Granicznej w sprzęt wojskowy przeznaczony do ewentualnej obrony granicy państwowej i terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przed zagrożeniem zewnętrznym, szczególnie ze wschodu i północnego-wschodu?
5. Czy Polska jest przygotowana na przeciwdziałanie poważniejszym zagrożeniom terrorystycznym czy zbrojnym, ale także przestępczym?
6. Czy wieże obserwacyjne na granicy z Obwodem Kaliningradzkim i samochody patrolowe z zaawansowanymi systemami noktowizyjnymi wystarczą do skutecznej ochrony naszych północno – wschodnich granic?
7. Czy prawdą jest, że Wydziały Zabezpieczenia Działań Straży Granicznej rozlokowane są tylko w Warszawie, Gdańsku i Nowym Sączu? Ilu w sumie funkcjonariuszy Straży Granicznej służy w tych oddziałach?
8. Ile osób jest zatrudnionych w Komendzie Głównej Straży Granicznej? Ilu funkcjonariuszy i ilu pracowników cywilnych?
9. Jaki jest stan zatrudnienia w Straży Granicznej? Proszę o podanie liczby funkcjonariuszy i liczby pracowników cywilnych oraz liczby kobiet zatrudnionych w Straży Granicznej.
10. Kto jest odpowiedzialny za decyzję o pozbawieniu funkcjonariuszy Straży Granicznej broni długiej będącej wcześniej na ich wyposażeniu ? Jakie było uzasadnienie takiej decyzji?
11. Czy prawdą jest, że na mniejszych przejściach granicznych, w weekendy i święta obsada funkcjonariuszy Straży Granicznej bywa okrojona do dwóch funkcjonariuszy na jednej zmianie? Jeśli tak, to czy taka minimalna liczba funkcjonariuszy jest wystarczająca do strzeżenia granic naszego kraju?
12. Czy Straż Graniczna posiada stałą zdolność do czasowego i trwałego przywrócenia kontroli na wszystkich granicach państwa zgodnie z układem Schengen? Jeśli tak, to jaka obsada strażników granicznych jest niezbędna, aby przywrócić stałe punkty graniczne?
13. W jaki sposób funkcjonariusze Straży Granicznej mieliby uzyskać wsparcie Sił Zbrojnych RP w przypadku wystąpienia zagrożenia na przejściu granicznym oraz w strefie nadgranicznej, jeśli Siły Zbrojne RP stacjonują tylko w niewielkiej liczbie na wschodnim i północno-wschodnim obszarze naszego kraju?
14. Ilu byłych żołnierzy po 12 latach służby w Siłach Zbrojnych RP przyjęto od 2011 roku do służby w Straży Granicznej? Jeśli nie przyjęto takich byłych żołnierzy, czy oznacza to, że nie było wśród nich chętnych do służby w Straży Granicznej?
15. Ile Straż Graniczna posiada strzelnic? Ilu funkcjonariuszy SG przeszkolonych jest w posługiwaniu się bronią długą? Czy szkolenia funkcjonariuszy SG w strzelaniu z broni krótkiej odbywają się regularnie? Ile strzałów oddaje w ciągu roku na strzelnicy funkcjonariusz SG z broni długiej, a ile z broni krótkiej?
16. Czy prawdą jest, że w Straży Granicznej brak jest broni długiej, nie prowadzi się szkoleń wojskowych, prawie nie istnieją szkolenia ogniowe, natomiast kobiety stanowią największy odsetek wśród innych służb mundurowych?
