Niezależny Samorządny Związek Zawodowy Funkcjonariuszy Straży Granicznej po zapoznaniu się z projektem Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 12 listopada 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie uposażenia zasadniczego oraz dodatków do uposażenia funkcjonariuszy Straży Granicznej, które ma na celu wprowadzenie nowego rodzaju dodatku do uposażenia funkcjonariuszy Straży Granicznej o nazwie dodatek kontrterrorystyczny, informuje że popiera wprowadzenie przedmiotowego dodatku dla funkcjonariuszy Straży Granicznej.
Jednakże w ocenie NSZZ FSG zaproponowane rozwiązania powinny być tożsame z regulacjami wprowadzonymi w Policji na mocy rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 10 listopada 2020 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad otrzymywania i wysokości uposażenia zasadniczego policjantów, dodatków do uposażenia oraz ustalenia wysługi lat, od której jest uzależniony wzrost uposażenia zasadniczego (Dz. U. poz. 1988), które wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2021 r.
Zdaniem NSZZ FSG niezrozumiałym i budzącym dużą wątpliwość jest fakt pominięcia grupy funkcjonariuszy Straży Granicznej, którzy w codziennej służbie realizują działania specjalne i czynności służbowe ukierunkowane na przeciwdziałanie aktom terrorystycznym o charakterze działań minersko – pirotechnicznych, a których działalność służbowa w pełni się wpisuje w zapisy art. 2 pkt. 4 Ustawy z dnia 10 czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych (Dz.U. z 2019, poz. 796). Dotyczy to funkcjonariuszy pełniących służbę w Grupach Interwencji Specjalnych i Zespołach Interwencji Specjalnych w lotniczych przejściach lotniczych, a także funkcjonariuszy posiadających uprawnienia do prowadzenia samodzielnych działań minersko pirotechnicznych (uprawnienia instruktorskie i uprawnienia do neutralizacji). Ponadto, nie uwzględniono wąskiej grupy wysoko wyspecjalizowanych funkcjonariuszy SG wyznaczonych do pełnienia wart ochronnych na pokładach statków powietrznych, które są realizacją specjalistycznych, niejawnych działań antyterrorystycznych w specyficznych uwarunkowaniach statków powietrznych w trakcie lotu.
W związku z powyższym, NSZZ FSG działając na podstawie art. 6 i art. 8 ustawy z dnia z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz.U. 2019 r. poz. 263) a także § 9 pkt 5 i 6, § 10 pkt 3 oraz § 11 pkt 1 Statutu NSZZ FSG uchwalonego w dniach
23-24 września 2015 r., w związku z licznymi uwagami zgłoszonymi przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, niniejszym zwracam się z wnioskiem o wprowadzenie następujących zmian w projekcie z dnia 12 listopada 2020 roku Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji:
po § 11 dodaje się § 11a w brzmieniu:
„§ 11a. Funkcjonariuszowi pełniącemu służbę na stanowisku etatowym w Wydziale Zabezpieczenia Działań, Grupie Interwencji Specjalnych lub Zespole Interwencji Specjalnych Straży Granicznej, utrzymującemu stałą gotowość do udziału w działaniach specjalnych, w tym kontrterrorystycznych, przysługuje dodatek kontrterrorystyczny w wysokości 500 złotych miesięcznie.”
2) po § 11a dodaje się § 11b w brzmieniu:
„§ 11b. Funkcjonariuszowi pełniącemu służbę na stanowisku etatowym w Wydziale Zabezpieczenia Działań Straży Granicznej, uczestniczącemu w działaniach specjalnych, w tym kontrterrorystycznych lub wspierających działania jednostek organizacyjnych Straży Granicznej lub uprawnionych pomiotów w warunkach szczególnego zagrożenia lub wymagających użycia specjalistycznych sił i środków oraz specjalistycznej taktyki działania, dodatek kontrterrorystyczny, o którym mowa w „§ 11a, można podwyższyć do kwoty 1000 zł.
po § 11b dodaje się § 11c w brzmieniu:
„§ 11c. Funkcjonariuszowi posiadającemu uprawnienia instruktora minerstwa-pirotechniki lub uprawnienia minera-pirotechnika przysługuje dodatek kontrterrorystyczny w wysokości 500 złotych miesięcznie.”
po § 11c dodaje się § 11d w brzmieniu:
„§ 11d. Funkcjonariuszowi znajdującemu się w zasobie kadrowym funkcjonariuszy Straży Granicznej, którzy zostali wyznaczeni do pełnienia wart ochronnych na pokładach statków powietrznych przysługuje dodatek kontrterrorystyczny w wysokości 500 złotych miesięcznie.”
UZASADNIENIE
Straż Graniczna jest wysoce wyspecjalizowaną formacją i pełni kluczową rolę nie tylko w zakresie ochrony granicy państwowej, ale również w zakresie ochrony lotnictwa cywilnego, co jest istotnym ogniwem w systemie bezpieczeństwa państwa.
W strukturach lotniczych przejść granicznych umiejscowione są Grupy Interwencji Specjalnych i Zespoły Interwencji Specjalnych. Do zadań tych komórek należy reagowanie na sytuacje kryzysowe w lotnictwie cywilnym, które wynikają z zamierzonej i bezprawnej ingerencji człowieka. GIS i ZIS odgrywają niezmiernie istotną rolę w systemie bezpieczeństwa państwa oraz działań zmierzających do przeciwdziałania atakom terrorystycznym.
Zadaniem funkcjonariuszy GIS i ZIS jest dbałość o zapewnienie szeroko rozumianego bezpieczeństwa pasażerom i pracownikom międzynarodowego Portu Lotniczego poprzez realizacje takich zadań jak m.in.: podejmowanie interwencji na pokładach samolotów jak i w porcie lotniczym, prowadzenie rozpoznania minersko – pirotechnicznego i neutralizacji minersko – pirotechnicznej, realizowanie czynności dotyczących zabezpieczenia przylotów i odlotów delegacji państwowych, rządowych, kościelnych oraz osób o statusie VIP; fizyczne zwalczanie terroryzmu w działaniach bojowych realizowanych przez jednostkę Straży Granicznej czy Policji. Do zadań realizowanych przez GIS i ZIS należy również współdziałanie z jednostkami właściwymi w zakresie zabezpieczenia działań, w szczególności w ramach Zarządzenia Nr 41 Komendanta Głównego Straży Granicznej z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie wykonywania działań specjalnych przez funkcjonariuszy Straży Granicznej, które w ramach codziennych potrzeb są realizowane w służbie.
W GIS i ZIS służbę pełnią funkcjonariusze, którzy posiadają specjalistyczne kwalifikacje i umiejętności pozwalające na wyeliminowanie bezpośredniego zagrożenia życia, zdrowia lub wolności osób czy mienia przy wykorzystaniu specjalistycznych sił i środków oraz specjalnej – typowo lotniskowej taktyki działania.
Skuteczność tego typu zespołu w dużej mierze jest uzależniona od odpowiedniego doboru funkcjonariuszy pod względem psychologicznym jak i wysokiej sprawności fizycznej, ponieważ funkcjonariusze muszą być zdolni do działania w szczególnie trudnych i niebezpiecznych warunkach oraz sytuacjach. Funkcjonariusze poddawani są specjalnemu zakresowi szkolenia, w którym duży nacisk kładzie się na doskonalenie umiejętności z zakresu taktyki i techniki interwencji, wyszkolenia strzeleckiego w warunkach dziennych i nocnych, walki wręcz, taktyki specjalnej oraz szkolenia minersko – pirotechnicznego, a także wykorzystania ŚPB.
Wartym podkreślenia jest fakt, że funkcjonariuszy GIS i ZIS uczestniczą we wspólnych szkoleniach oraz działaniach z jednostkami specjalnymi podległymi Ministrowi Obrony Narodowej oraz Ministrowi Spraw Wewnętrznych i Administracji, które pozwalają zdobyć kwalifikacje oraz przygotować się do realizacji zadań związanych z zapobieganiem i zwalczaniem zdarzeń o charakterze terrorystycznym, w tym na pokładzie statków powietrznych i na terenie portu lotniczego.
Wnioski z tych szkoleń i ćwiczeń w zakresie przeciwdziałania zdarzeniom o charakterze terrorystycznym, które m.in. odbywają się cyklicznie w Porcie Lotniczym im. Fryderyka Chopina oraz w innych portach lotniczych jednoznacznie wskazują,
iż funkcjonariusze Grup Interwencji Specjalnych i Zespołów Interwencji Specjalnych realizujący zadania związane z fizycznym zwalczaniem zagrożeń o charakterze terrorystycznym na lotnisku, muszą utrzymywać stałą gotowość do udziału w działaniach kontrterrorystycznych. Ponadto wskazują, że funkcjonariusze GIS i ZIS będą pierwszymi
w miejscu takich działań.
Należy podkreślić, że przeprowadzone ćwiczenia pokazały również, że funkcjonariusze GIS i ZIS w pierwszej kolejności są bezpośrednio narażeni na utratę zdrowia lub życia realizując zadanie odparcia ataku terrorystycznego czy też w przypadku wymuszonego działania związanego ze szturmem natychmiastowym w sytuacji bezpośredniego zagrożenia zdrowia i życia ludzkiego. Do czasu przybycia grup wsparcia są zdani tylko i wyłącznie na skuteczność własnych działań. Jako przykład można podać przeprowadzone m.in. szkolenie przez Biuro Operacji Antyterrorystycznych KGP w zakresie dowodzenia podoperacjami antyterrorystycznymi organizowane w 2020 roku, w którym to wzięli udział funkcjonariusze Grupy Interwencji Specjalnych. Wnioski z tego ćwiczenia wskazują, że funkcjonariusze GIS mogą zostać wykorzystani w szeroko rozumianym aspekcie bezpieczeństwa podczas tego typu działań.
Wartym podkreślenia jest fakt, że funkcjonariusze GIS i ZIS odpowiadają także za działania pirotechniczne na terenie MPL mające na celu rozpoznawanie i przeciwdziałanie zagrożeniom terrorystycznym, o których mowa w art. 1 ust. 2 pkt. 5d ustawy z dnia
12 października 1990 r. o Straży Granicznej w tym zamachom bombowym. Wyposażeni są
w wysokiej klasy sprzęt specjalistyczny wykorzystywany do rozpoznania i neutralizacji urządzeń wybuchowych.
Minerzy-pirotechnicy to ściśle wyspecjalizowana grupa funkcjonariuszy, którzy legitymują się doświadczeniem zawodowym w realizacji zadań dla zapewnienia bezpieczeństwa i porządku publicznego. Funkcjonariusze muszą charakteryzować się dojrzałością emocjonalną, spokojem, dokładnością i odpornością na stres. Wymienione cechy charakteru są niezbędne dla prawidłowej realizacji zadań służbowych, w działaniach interwencyjnych, jak również w procesie dydaktycznym. W trakcie prowadzenia zajęć lub uczestnictwa w zgrupowaniach poligonowych w ramach doskonalenia lokalnego, centralnego lub zewnętrznego wykorzystywane są materiały i urządzenia wybuchowe oraz specjalistyczny, kosztowny sprzęt do prowadzenia bojowych działań minersko-pirotechnicznych.
Warto zauważyć, że jednostki organizacyjne Straży Granicznej sygnalizują problematykę braku chętnych funkcjonariuszy do szkolenia się w kierunku nabycia uprawnień z zakresu minersko-pirotechnicznego. Powyższe związane jest m.in. ze względami finansowymi (niskie grupy zaszeregowania). Prognozowana jest również możliwość odejścia ze służby w przyszłym i najbliższych latach doświadczonych, wykwalifikowanych minerów-pirotechników w związku z nabyciem uprawnień emerytalnych bądź z przeniesieniami do innych służb z uwagi na wyższe tam uposażenia. Aktualne uregulowania i zastosowane rozwiązania organizacyjno-kadrowe nie stanowią atrakcyjnej ścieżki kariery dla funkcjonariuszy minerów-pirotechników. Charakter służby niesie za sobą ogromną odpowiedzialność (w tym narażenie życia i zdrowia) oraz pociąga za sobą konieczność utrzymania i ciągłego podnoszenia poziomu wyszkolenia.
Ponadto zgodnie z postanowieniami art. 1 ust. 2 pkt. 5 b) ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej do zadań formacji należy zapewnienie bezpieczeństwa na pokładzie statków powietrznych wykonujących przewóz lotniczy pasażerów. Dodatkowo, w myśl art. 186a ust. 1 ustawyPrawo lotnicze przewoźnik lotniczy, w przypadku gdy wykonuje loty określone przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego, jako loty wysokiego ryzyka, jest obowiązany zapewnić na pokładzie statku powietrznego wartę ochronną pełnioną przez funkcjonariuszy Straży Granicznej. Mając na względzie powyższe uregulowania prawne Straż Graniczna jest zobowiązana do utrzymania zdolności kadrowych, pozwalających na wystawienie wart ochronnych w sytuacjach tego wymagających.
Funkcjonariusze ci zostali wpisani do „ zasobu kadrowego funkcjonariuszy Straży Granicznej wyznaczonych do pełnienia wart ochronnych na pokładach statków powietrznych” stanowiącego załącznik do Zarządzenia Komendanta Głównego w sprawie wprowadzania wart ochronnych pełnionych na pokładach statków powietrznych przez funkcjonariuszy Straży Granicznej.
Należy wspomnieć, iż ww. funkcjonariusze na co dzień wykonują czynności służbowe na zajmowanych stanowiskach w macierzystych jednostkach organizacyjnych SG, a przygotowanie do wykonywania i praktyczna realizacji wart ochronnych jest ich dodatkowym zadaniem. Funkcjonariusze SG spełniający wskazane wymagania i planowani do pełnienia wart ochronnych na pokładach statków powietrznych wytypowani są do realizacji specjalistycznych, niejawnych działań antyterrorystycznych w specyficznych uwarunkowaniach statków powietrznych w trakcie lotu. Ponadto podkreślenia wymaga konieczność szczególnego zaangażowania wyżej wymienionych funkcjonariuszy w wielopłaszczyznowe działania związane z wypełnieniem i utrzymaniem rygorystycznych wymogów stawianych członkom wart ochronnych.
Proponowane przez NSZZ FSG rozwiązania zapewnią lepszą gratyfikację funkcjonariuszy realizujących zadania służbowe wymagające kwalifikacji i umiejętności pozwalających na wyeliminowanie bezpośredniego zagrożenia życia, zdrowia lub wolności osób przy wykorzystaniu specjalistycznych sił i środków, z wykorzystaniem broni palnej i sprzętu techniki specjalnej oraz specjalistycznej taktyki działania przewidzianej między innymi do zapobiegania i zwalczania zdarzeń o charakterze terrorystycznym, a którzy to funkcjonariusze zajmują stanowiska wykonawcze pełniąc służbę w wydziałach zabezpieczenia działań, GIS, ZIS oraz posiadają uprawnienia do prowadzenia samodzielnych działań minersko pirotechnicznych i zostali wyznaczeni do pełnienia wart ochronnych na pokładach statków powietrznych.
Wyrażam nadzieję, że propozycje zmian w omawianym rozporządzeniu spotkają się ze zrozumieniem, zainteresowaniem i życzliwym przyjęciem przez Pana Ministra.
NSZZ FSG
Foto: SG
