Z początkiem lipca 2019 roku zmienią się zasady przechodzenia funkcjonariuszy na emerytury. Mundurowi, którzy rozpoczęli służbę z dniem 1 stycznia 2013 roku będą mieli tylko jeden warunek, aby przejść na emeryturę – 25 lat służby. Nowelizowane przepisy wprowadzą również regulacje w zakresie rekompensaty pieniężnej w zamian za czas służby przekraczający normę 40-godzinnego tygodnia służby, w okresach rozliczeniowych od 1 stycznia do 30 czerwca danego roku oraz od 1 lipca do 31 grudnia danego roku.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw.
I. Potrzeba nowelizacji przepisów ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin wynika z ustaleń:
– Porozumienia z dnia 8 listopada 2018 r. zawartego pomiędzy Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Stroną Społeczną reprezentowaną przez przedstawicieli związków zawodowych zrzeszających funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej w zakresie usunięcia w art. 18b ust. 1 ustawy warunku ukończenia 55 roku życia, w terminie umożliwiającym wejście zmian od dnia 1 lipca 2019 r.,
– Porozumienia z dnia 21 listopada 2018 r. zawartego pomiędzy Szefem KAS a Stroną Społeczną reprezentowaną przez przedstawicieli związków zawodowych działających w KAS w zakresie:
– zniesienia wymogu ukończenia 55 lat życia jako jednego z warunków nabycia praw emerytalnych przez funkcjonariuszy Służby Celno-Skarbowej (SCS) oraz Służby Celnej (SC) – zmiana art. 12 ust. 2 i 3 oraz art. 18b ww. ustawy,
– zmiany art. 5 ust. 4 ww. ustawy przez dodanie w tym przepisie funkcjonariuszy SCS i SC oraz objęcie ich analogiczną, jak w przypadku pozostałych służb mundurowych w państwie, zasadą ustalania podstawy wymiaru emerytury lub renty bez jej zmniejszania o skutki przebywania funkcjonariusza na zwolnieniu lekarskim, urlopie macierzyńskim, urlopie na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz urlopie rodzicielskim,
– zmiany art. 13 ust. 1 ww. ustawy przez dodanie przepisu zrównującego dla funkcjonariuszy SC okresy od 15 września 1999 r. do dnia przekształcenia stosunku pracy w stosunek służby (tj. do dnia otrzymania aktu mianowania do służby celnej) z okresem służby celnej.
II. Potrzeba nowelizacji przepisów ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej, ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej oraz ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa stanowi wykonanie przepisów § 3 ust. 1 i 2 zawartego w dniu 8 listopada 2018 r. Porozumienia pomiędzy Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Stroną Społeczną reprezentowaną przez przedstawicieli związków zawodowych zrzeszających funkcjonariuszy służb resortu spraw wewnętrznych i administracji.
W świetle obowiązujących przepisów w przypadku Policji rekompensata pieniężna przysługuje wyłącznie na podstawie art. 13 ust. 4a pkt 1 ustawy z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji, tj. za wykonywanie zadań w czasie przekraczającym normę określoną w art. 33 ust. 2 ww. ustawy, określonych w porozumieniu zawartym pomiędzy organem wykonawczym powiatu lub gminy a właściwym komendantem powiatowym (miejskim) Policji. Co do zasady formę rekompensaty za ponadnormatywny czas pełnienia służby policjanta stanowi roszczenie o udzielenie równoważnego czasu wolnego.
Z uwagi na pojawiające się nowe zadania realizowane przez policjantów niejednokrotnie do zapewnienia sprawnego działania jednostki niezbędne jest częste zwiększanie wymiaru służby funkcjonariuszy ponad ustawowe normy. W konsekwencji potrzeba zapewnienia sprawnego funkcjonowania jednostek w celu realizacji wszystkich zadań nakładanych na Policję powoduje, że przysługujący funkcjonariuszom ekwiwalent w postaci udzielenia czasu wolnego za czas przepracowany ponad wymiar często nie może zostać przyznany. Dodatkowo rozliczenie czasu służby przekraczającego normę określoną w art. 33 ust. 2 ww. ustawy następuje w 3-miesięcznym okresie rozliczeniowym, co utrudnia efektywne planowanie służb i prawidłowe funkcjonowanie jednostki.
W przypadku Straży Granicznej rekompensata za czas wolny od służby przysługuje na podstawie art. 118 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej. Za niewykorzystany czas wolny od służby udzielany na podstawie art. 37 ust. 3 ww. ustawy, wypłacany jest ekwiwalent pieniężny w dniu zwolnienia ze służby funkcjonariusza, jednocześnie będąc formą rekompensaty za ponadnormatywny czas pełnienia służby. Z uwagi na pojawiające się nowe zadania realizowane przez Straż Graniczną, m.in. prowadzenie działań o charakterze migracyjnym, niezbędne jest zwiększanie wymiaru służby funkcjonariuszy ponad ustawowe normy. W konsekwencji potrzeby zapewnienia sprawnego funkcjonowania jednostek organizacyjnych SG, przysługujący funkcjonariuszom czas wolny za godziny przepracowane ponad wymiar służby nie może zostać przyznany w całości ze względu na konieczność zapewnienia efektywnego planowania służb granicznych, celem prawidłowego zabezpieczenia działań realizowanych przez formację.
W odniesieniu do Państwowej Straży Pożarnej za wykonywanie zadań w czasie przekraczającym normę określoną w art. 35 ust. 1 ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej przysługuje rekompensata pieniężna (art. 93 ust. 1 pkt 4a ustawy), która za jedną godziną służby stanowi 60% z 1/172 przeciętnego uposażenia funkcjonariusza.
W przypadku PSP zmiana dotyczy wysokości tej rekompensaty za jedną godzinę służby pełnionej ponad normę ze stawki jednolitej dla każdego strażaka niezależnie od wykonywanej funkcji i stanowiska na stawkę uzależnioną od indywidualnego uposażenia strażaka w wysokości 1/172 ze 100% należnego średniego uposażenia w okresie rozliczeniowym.
W Służbie Ochrony Państwa proponowana zmiana ustawy z dnia 8 grudnia 2017 r. o Służbie Ochrony Państwa dotyczy wprowadzenia świadczenia w postaci rekompensaty pieniężnej za czas służby funkcjonariuszy SOP przekraczający 40 godzin tygodniowo w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 6 miesięcy. W dotychczasowym stanie prawnym takie świadczenie nie funkcjonuje w tej formacji. Ponadto w art. 6 pkt 5 projektu ustawy w odniesieniu do Służby Ochrony Państwa zaproponowano nowelizację art. 174 ustawy o Służbie Ochrony Państwa przez wprowadzenie przepisu, że funkcjonariuszowi zwolnionemu ze służby nagrodę roczną wypłaca się w terminie 14 dni od dnia zwolnienia.
I. Nowelizacja przepisów ustawy prowadzi do ujednolicenia zasad emerytalnych we wszystkich grupach służb mundurowych – zarówno w zakresie warunków nabycia praw emerytalnych, jak również podstawy ustalenia świadczeń emerytalnych. Wpłynie również na zwiększenie efektywności realizacji zadań w Służbie Celno-Skarbowej dzięki uelastycznieniu zasad przechodzenia funkcjonariuszy na emeryturę i możliwości powołania nowych funkcjonariuszy.
II. Ze względu na specyfikę ustawowych zadań formacji resortu spraw wewnętrznych i administracji mających na celu przede wszystkim stałe zapewnianie bezpieczeństwa i porządku publicznego, ochrony granicy państwowej oraz ochrony życia i zdrowia ludzi, a także mienia, wskazane jest wprowadzenie zmian w przepisach pozwalających na zapewnienie właściwego planowania i ewidencjonowania czasu służby policjantów, funkcjonariuszy Straży Granicznej, strażaków Państwowej Straży Pożarnej oraz funkcjonariuszy Służby Ochrony Państwa, a także sprawnego funkcjonowania jednostek organizacyjnych Policji, SG, PSP uwzględniając zasadę rekompensowania służby w czasie przekraczającym normę ustawową.
Projekt ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw ma na celu usunięcie warunku ukończenia 55. roku życia uprawniającego do nabycia emerytury policyjnej, jak również wprowadza regulacje w ustawach pragmatycznych poszczególnych formacji w zakresie rekompensaty pieniężnej w zamian za czas służby przekraczający normę 40-godzinnego tygodnia służby, w okresach rozliczeniowych od 1 stycznia do 30 czerwca danego roku oraz od 1 lipca do 31 grudnia danego roku. W zamian za czas służby przekraczający normę funkcjonariuszowi przysługiwać będzie w okresie rozliczeniowym czas wolny od służby w tym samym wymiarze albo po zakończeniu okresu rozliczeniowego rekompensata pieniężna, o ile w terminie 10 dni od zakończenia okresu rozliczeniowego nie wystąpi z wnioskiem o udzielenie czasu wolnego od służby w tym samym wymiarze.
Rekompensata pieniężna wynosić będzie 1/172 części miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym należnego na stanowisku zajmowanym w ostatnim dniu okresu rozliczeniowego za każdą godzinę ponadnormatywnego czasu służby, za wyjątkiem strażaków dla których rekompensata pieniężna wynosić będzie 1/172 średniego miesięcznego uposażenia zasadniczego wraz z dodatkami o charakterze stałym, należnego strażakowi w okresie rozliczeniowym.
Jarosław Zieliński Sekretarz Stanu
