W tym tygodniu podczas posiedzenia Sejmu parlamentarzyści zajmą się projektem .Nowoczesnej, dotyczącym ograniczenia praw związków zawodowych poprzez zniesienie części obowiązków przedsiębiorców wobec związkowców. Śląska Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych wystosowała komunikat w tej sprawie.
telewizjarepublika.pl
O projekcie negatywne stanowisko wyraziła już Śląska Federacja Związków Zawodowych Służb Mundurowych określając je mianem antyspołecznego i niezwykle szkodliwego wręcz populistycznego.
Poniżej projekt .Nowoczesnej
projekt
USTAWA
z dnia ………
o zmianie ustawy o związkach zawodowych oraz ustawy ‒ Kodeks pracy
Art. 1.W ustawie z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2015 r. poz. 1881) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 13 pkt 10 otrzymuje brzmienie:
„10) źródła finansowania działalności związku, sposób ustanawiania i zbierania składek
członkowskich oraz zasady prowadzenia gospodarki finansowej związku;”;
2) w art. 25 ust. 2 otrzymuje brzmienie:
„2. Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej poza zakładem pracy, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy. Za czas wykonywania takiej doraźnej czynności pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie z tytułu stosunku pracy nawiązanego z pracodawcą.”;
3) w art. 31 ust. 2 i 3 otrzymują brzmienie:
„2. Zwolnienia od pracy, o których mowa w ust. 1, udzielane są bezpłatnie na wniosek zarządu zakładowej organizacji związkowej. Rada Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb udzielania zwolnień od pracy oraz zakres uprawnień przysługujących pracownikowi w czasie tych zwolnień, uwzględniając konieczność udokumentowania przesłanek do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy oraz zachowania przez pracownika uprawnień niezwiązanych z należnym od pracodawcy wynagrodzeniem.
3. Pracownik ma prawo do zwolnienia od pracy zawodowej na czas niezbędny do wykonania doraźnej czynności wynikającej z jego funkcji związkowej, jeżeli czynność ta nie może być wykonana w czasie wolnym od pracy. Za czas wykonywania takiej doraźnej czynności pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie z tytułu stosunku pracy nawiązanego z pracodawcą.”;
2
4) art. 33 otrzymuje brzmienie:
„Art. 33. 1. Zakładowa organizacja związkowa ma prawo zwoływania na terenie
zakładu pracy spotkań pracowników w celu omówienia spraw dotyczących ogółu
członków organizacji związkowej lub ogółu pracowników.
2. Na uzasadniony wniosek zarządu zakładowej organizacji związkowej
pracodawca ma obowiązek udostępnić dla przeprowadzenia spotkania, o którym mowa
w ust. 1, położone na terenie zakładu pracy odpowiednie pomieszczenie wyposażone w
urządzenia techniczne niezbędne do przeprowadzenia spotkania.
3. Pracodawca jest zwolniony z obowiązku, o którym mowa w ust. 2, jeżeli nie
dysponuje pomieszczeniem odpowiednim dla przeprowadzenia spotkania, o którym
mowa w ust. 1.”;
5) art. 33 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 33 1 . 1. Zakładowa organizacja związkowa i pracodawca mogą zawrzeć
porozumienie w sprawie pobierania przez pracodawcę na rzecz zakładowej organizacji
związkowej składek związkowych od pracowników.
2. W przypadku zawarcia porozumienia, o którym mowa w ust. 1, pobieranie przez
pracodawcę składek związkowych jest uzależnione od pisemnej zgody każdego z
pracowników.
3. Pracodawca, z którym zakładowa organizacja związkowa zawarła porozumienie,
o którym mowa w ust. 1, jest obowiązany niezwłocznie przekazywać kwoty pobranych
składek związkowych na rachunek bankowy wskazany przez zakładową organizację
związkową w treści porozumienia.”;
6) art. 34 1 otrzymuje brzmienie:
„Art. 34 1 . 1. Pracodawcy objęci działaniem międzyzakładowej organizacji
związkowej mają obowiązek zwolnić:
1) bezpłatnie z obowiązku świadczenia pracy na okres kadencji w zarządzie
międzyzakładowej organizacji związkowej – na podstawie art. 31 ust. 1 w
związku z art. 34 ust. 2,
2) od pracy zawodowej, bez zachowania prawa do wynagrodzenia – na podstawie
art. 31 ust. 3
– odpowiednio do udziału liczby członków tej organizacji zatrudnionych u danego
pracodawcy w łącznej liczbie członków tej organizacji zatrudnionych u wszystkich
3
pracodawców objętych działaniem tej organizacji – w przeliczeniu na pełny wymiar
czasu pracy.
2. Zarząd międzyzakładowej organizacji związkowej przedstawia pracodawcy,
który zwolni pracownika lub pracowników z obowiązku świadczenia pracy lub od pracy
zawodowej, informacje o liczbie członków tej organizacji zatrudnionych u wszystkich
pracodawców objętych działaniem tej organizacji oraz u każdego z tych pracodawców
– w przeliczeniu na pełny wymiar czasu pracy, według stanu na ostatni dzień miesiąca.”;
7) po rozdziale 4 dodaje się rozdział 4a w brzmieniu
„Rozdział 4a
Jawność gospodarki finansowej związków zawodowych
„Art. 34 3 .Gospodarka finansowa związków zawodowych jest jawna.
Art. 34 4 Związek zawodowy podaje sprawozdanie finansowe, sporządzone na
podstawie przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013
r. poz. 330, z późn. zm. 1 do publicznej wiadomości poprzez umieszczenie na stronie
internetowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw pracy.
2. Sprawozdanie finansowe, o którym mowa w ust. 1, podawane jest do publicznej
wiadomości w terminie miesiąca od upływu terminu, do którego powinno być
sporządzone.”.
Art. 2. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2014 r. poz. 1502,
z późn. zm. 2) ) w art. 258 § 2 otrzymuje brzmienie:
„§ 2. Wydatki związane z działalnością komisji pojednawczej ponoszą w częściach
równych pracodawca i zakładowa organizacja związkowa, a jeżeli u danego
pracodawcy nie działa zakładowa organizacja związkowa – w całości pracodawca.
Wydatki te obejmują również równowartość utraconego wynagrodzenia za czas
nieprzepracowany przez pracownika w związku z udziałem w postępowaniu
pojednawczym.”
1 Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2013 r. poz. 613, z 2014 r. poz.
768 i 1100 oraz z 2015 r. poz. 4, 978, 1045, 1166, 1333 i 1844.
2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2014 r. poz. 1662 oraz z 2015 r.
poz. 1066, 1220, 1224, 1240, 1268, 1735.
4
Art. 3. Związki zawodowe, w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej
ustawy, dostosują statuty do przepisów ustawy zmienianej w art. 1, w brzmieniu nadanym
niniejszą ustawą.
Art. 4. Do końca kadencji osób zwolnionych przed dniem wejścia w życie ustawy z
obowiązku świadczenia pracy na podstawie art. 31 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, stosuje
się przepisy dotychczasowe, nie dłużej jednak niż przez rok od dnia wejścia w życie niniejszej
ustawy.
Art. 5. Umowy, o których mowa w art. 33 ust. 1 ustawy zmienianej w art. 1, zawarte
przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, zachowują moc przez okres na jaki zostały
zawarte, nie dłużej jednak niż przez rok od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy.
Art. 6. Ustawa wchodzi w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia.
5
UZASADNIENIE
1. Wyjaśnienie potrzeby i celu wydania ustawy
Przyjęcie proponowanego projektu ustawy wynika z potrzeby ograniczenia niektórych
uprawnień związków zawodowych i ich organizacji oraz wprowadzenia pełnej transparentności
gospodarki finansowej związków zawodowych.
Prawo do zrzeszania się pracowników i zbiorowego reprezentowania ich interesów wobec
pracodawców i ustawodawców nie może być kwestionowane w rozwiniętym, demokratycznym
społeczeństwie. Istnienie reprezentacji związkowej zwiększa efektywność negocjacji i
egzekwowania praw pracowniczych, zarówno na szczeblu publicznym, jak i na poziomie
zakładu pracy.
Przynależność i działalność w związku zawodowym ma charakter działalności społecznej,
dobrowolnego zaangażowania swojego czasu i środków dla wspólnego dobra – w tym
przypadku dobra swojego i współpracowników oraz przyszłych pracowników.
Autorzy projektu wierzą, że w długim horyzoncie czasowym sprawna działalność związków
oraz efektywny dialog pracowników i pracodawców przynoszą korzyści dla wszystkich
interesariuszy, w szczególności zatrudnionych, zatrudniających i klientów przedsiębiorstwa. W
poszczególnych sytuacjach jednak, może występować konflikt interesów, w związku z którym
pracodawca, jako strona silniejsza w relacjach z pracownikiem, mógłby chcieć ograniczać
powstawanie i działanie związków zawodowych. Taka sytuacja jest nie do przyjęcia, dlatego
ustawowa gwarancja wolności zrzeszania się oraz zakreślenie limitów praw i obowiązków
związków zawodowych jest niezbędna.
Jednocześnie autorzy zwracają uwagę, że w obecnym stanie prawnym związki zawodowe w
Polsce wyposażone są w przywileje, których nie mają inne organizacje społeczne. Efektem tego
jest obciążenie pracodawców kosztami funkcjonowania związków, a w ostateczności –
klientów (w postaci wyższych cen lub gorszej jakości usług) i podatników (uzwiązkowienie
najwyższe jest w sektorze publicznym). Powoduje to również zupełnie zbędną antagonizację
związków z pracodawcami, niezrzeszonymi pracownikami oraz społeczeństwem – czego
wyrazem może być systematycznie spadające uzwiązkowienie (z 19% w 1991 do 6 % w 2014),
czy wysoki odsetek niezadowolonych z funkcjonowania związków, zarówno wśród
pracowników, jak i ogółu społeczeństwa, na jaki wskazują badania CBOS (106/2014).
6
Ponadto, w odróżnieniu od fundacji i stowarzyszeń, związki zawodowe nie mają ustawowej
obligacji do jawności swoich finansów. Związki zawodowe powinny publikować coroczne
sprawozdania finansowe, aby pokazać swoim członkom, że rzetelnie gospodarują ich
składkami i nie nadużywają ich zaufania.
2. Przedstawienie rzeczywistego stanu w dziedzinie, która ma być unormowana
Wg GUS w 2014 r. spośród 19,5 tys. zarejestrowanych związków zawodowych aktywną
działalność prowadziło 12,9 tys. organizacji. Jedynie 2 tys. z nich nie wchodziło w skład
organizacji międzyzakładowych. Związki zrzeszają 1,6 mln osób, co stanowi 5% dorosłych
Polaków, 11% wszystkich zatrudnionych i 17% zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.
Największe uzwiązkowienie wykazywane jest w górnictwie (72%), sektorze energetycznym
(31%) i oświacie (25%). Uzwiązkowienie w transporcie sięga 24%, służbie zdrowia – 21%,
gospodarce wodno-kanalizacyjnej – 18% i administracji publicznej – 15% Biorąc pod uwagę
liczbę pracowników w danych branżach, oznacza to, że najwięcej spośród związkowców to
nauczyciele (24%), po 12% związkowców zatrudnionych jest w przemyśle i ochronie zdrowia,
10% w górnictwie. Na podstawie tych danych, przy dopuszczalnych uproszczeniach, można
przyjąć że sektor publiczny jest pracodawcą (bezpośrednio, jak w administracji i oświacie, lub
pośrednio – w spółkach z dominującym udziałem Skarbu Państwa) dla około 3/4
związkowców. Zatem koszty przywilejów obciążają więc bezpośrednio lub pośrednio budżet
państwa, a ochrona praw pracowniczych jest wzmocniona w sektorach, w których prawa te
gwarantowane są również dodatkowymi ustawami (nauczyciele, górnicy). Skutkuje to
nierównymi warunkami dla pracowników i pracodawców sektora publicznego i prywatnego.
Z badania GUS wynika również, że 18% związków korzystało z pracy swoich członków,
wykonywanej w godzinach pracy, opłacanej przez pracodawcę. Jednocześnie jedynie 17%
związków zrzesza powyżej 150 członków, zatem przysługuje im prawo do pełnego etatu
związkowego. Można zatem założyć, że wszystkie duże zawiązki zawodowe korzystają z tego
prawa oraz niektóre z małych związków, korzystają z niepełnego wymiaru czasu pracy dla
związkowców. Z drugiej strony 95% związków deklarowało korzystanie z wolontariackiej
pracy ich członków, zatem zlikwidowanie tego przywileju nie wpłynie znacząco na możliwości
ich działania, ponieważ członkowie związków chętnie angażują swój wolny czas w pracę na
rzecz związku. Pracowników etatowych zatrudniają z reguły krajowe centralne związków, co
wydaje się być uzasadnione, ze względu na ich prace w Komisji Trójstronnej (kiedy jeszcze
działała), opiniowanie projektów ustaw itp.
7
Obecnie związki zawodowe nie są ustawowo zobligowane do ujawniania sprawozdań
finansowych w odróżnieniu od innych organizacji społecznych (stowarzyszeń i fundacji).
Niemniej, niektóre międzyzakładowe organizacje związkowe (w tym NZSS Solidarność)
obligują związki członkowskie do ujawniania sprawozdań finansowych, co świadczy o tym, że
również w środowisku związkowców odczuwane jest moralne zobowiązanie wobec płacących
składki do rozliczenia się z ich zagospodarowania.
W założeniu przywileje związkowe miały zapewne ułatwiać pracę związków. Etaty związkowe
oraz możliwość korzystania z części majątku zakładu pracy do działalności związkowej oraz
bezkosztowa dla związku procedura pobierania składek pozostawia składki do
zagospodarowania na inne cele. Mimo to, działalność związkowców zawodowych jest oceniana
przez większość społeczeństwa negatywnie. Wg badania CBOS z 2014r. 55% badanych
oceniało, że związki zawodowe bronią praw pracowniczych nieskutecznie. Co ciekawe, w
grupie badanych, będących członkami związku, taką odpowiedź wskazywało 58%. 31%
badanych uważa, że działalność związków jest dla kraju niekorzystna, przeciwnego zdania jest
38%. Rozkład odpowiedzi na oba wyżej wymienione pytania jest względnie stały w czasie.
Niestety, badanie nie zawierało pytania o przywileje związków zawodowych.
Skala przywilejów związkowych w Polsce jest unikalna na tle Europy. W Wielkiej Brytanii,
kolebce ruchu związkowego, przedstawiciele związków zawodowych mają prawo do płatnego
urlopu wyłącznie na czas wypełniania konkretnych obowiązków, jakie nałożył na nich związek:
negocjacji płacowych, reprezentowania interesów pracowników wobec pracodawcy oraz na
czas szkoleń i podwyższania kwalifikacji zawodowych wśród pracowników. Wymaga on
zgody pracodawcy i jest ustalony jednorazowo, na konkretne zadanie. Pracodawca wybiera
spośród działających w firmie związek, który będzie reprezentował pracowników oraz umawia
się z nim na skalę reprezentacji (np. czy związkowcy mają głos w dyskusji o sprzedaży firmy)
oraz ilości czasu pracy, jaki związkowcy mogą przeznaczyć na działalność związkową. Na
czas uczestnictwa w spotkaniach związkowych pracodawca może udzielić im bezpłatnego
urlopu. Związki pobierają składki członkowskie samodzielnie, lub za pośrednictwem
pracodawcy, o ile wyrazi on zgodę na takie rozwiązanie. Związki wysyłają sprawozdania
finansowe, a także informacje o ilości członków, do Kongresu Związków Zawodowych, który
publikuje te dokumenty w Internecie. Obecnie rząd przygotowuje nową ustawę o związkach
zawodowych, która m.in. nakłada na związki działające w sektorze publicznym obowiązek
publikowania informacji: ile płatnych godzin przeznaczyli na działalność związkową i jaką, a
rząd będzie mógł ustalić górne limity tych godzin. Celem tych działań jest zapewnienie
8
lepszego wykorzystania pieniędzy podatników oraz zapewnienia wyższej jakości usług
publicznych.
W Niemczech związki zawodowe dzielą uprawnienia z radami pracowniczymi. Związki przede
wszystkim negocjują płace oraz mają prawo organizowania strajku. Największe zrzeszenie
związków zawodowych, DGB, zrzeszające ¾ wszystkich niemieckich związkowców,
finansuje całokształt swojej działalności ze składek członkowskich i innych dochodów
własnych (z majątku, z działalności gospodarczej). Nie otrzymuje żadnych pieniędzy ani usług
od pracodawców czy państwa. Zazwyczaj składka wynosi 1% miesięcznego wynagrodzenia. Z
kolei koszty funkcjonowania rad pracowniczych, mających ograniczony wpływ na zarządzanie
przedsiębiorstwem, w tym koszty organizacji wyboru do rad ponosi pracodawca. Wielu
przedsiębiorców jest niechętnych radom i nie zgadza się na ich powstawanie. Rady funkcjonują
tylko w 10% przedsiębiorstw, zatrudniających 45% pracowników. Podobne uregulowania
prawne funkcjonują w Austrii.
We Francji delegatom związkowym przysługuje od 10 godzin miesięcznie na działalność
związkową w górę (w zależności od wielkości zakładu), pod warunkiem uzyskania 10%
poparcia wśród pracowników. Pomieszczenie na działalność związkową przysługuje od
powyżej 1000 członków.
Na Węgrzech działają zarówno rady pracownicze, jak i związki. Delegaci do rad, których liczba
jest uzależniona od liczby pracowników, mogą poświęcać 10% swojego czasu pracy w
miesiącu na pracę w radzie. Związki zawodowe mają prawo do 2 godzin pracy związkowej na
każdych 3 reprezentowanych pracowników. Wynagrodzenie za ten czas wypłaca pracodawca.
Pozostałe koszty funkcjonowania związków, udostępnianie lokali itp. podlega negocjacji
między związkami a pracodawcą.
3. Różnice pomiędzy dotychczasowym a projektowanym stanem prawnym
Obecnie, ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych przewiduje w art. 31 prawo
do zwolnienia z obowiązku świadczenia pracy przez funkcyjnych członków zarządu
zakładowej organizacji związkowej. W przedziale 150-500 członków zakładowej organizacji
związkowej jest to jeden pracownik, a w przedziale 1001-2000 członków – 3 pracowników.
Tacy pracownicy, zależnie od wniosku związku, mogą być zwolnieni z obowiązku świadczenia
pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenie lub bezpłatnie. W pierwszym przypadku koszty
ponosi pracodawca. Nadto, art. 31 ust. 3 nakłada na pracodawcę obowiązek zwolnienia
pracownika od pracy zawodowej z zachowaniem prawa do wynagrodzenia na czas wykonania
doraźnej czynności związanej z funkcją związkową. Podobne obowiązki nałożone są na
9
pracodawcę wobec pracowników pełniących funkcję w międzyzakładowych organizacji
związkowych. Projekt przewiduje ograniczenie tych obowiązków jedynie do zwolnienia z
obowiązku świadczenia pracy oraz zwolnienia od pracy zawodowej (art. 1 pkt 2, 3 i 6).
Pracodawca nie będzie już musiał ponosić kosztów wynagrodzeń funkcyjnych pracowników
związkowych. Zmianą mającą podobny w swym skutku cel jest także zmiana art. 258 § 2
Kodeksu pracy (art. 2 projektu). Ta zmiana również zmierza do zmniejszenia po stronie
pracodawców kosztów działania komisji pojednawczej.
W obowiązującym stanie prawnym pracodawca jest obowiązany do udostępnienia związkom
zawodowym na warunkach określonych w umowie pomieszczeń i urządzeń niezbędnych do
wykonywania działalności związkowej. Projekt przewiduje, że pracodawca będzie miał jedynie
obowiązek udostępnienia pomieszczenia, o ile takie posiada, na spotkania w celu omówienia
spraw dotyczących ogółu członków organizacji związkowej lub ogółu pracowników (art. 1 pkt
4).
Art. 33 1 ustawy o związkach zawodowych nakłada na pracodawcę, w przypadku złożenia
wniosku przez zakładową organizację związkową, bezwzględny obowiązek pobierania z
wynagrodzenia pracownika składek związkowych i przekazywania ich rachunek bankowy
związku. Po zaproponowanej zmianie tego przepisu pobieranie składek związkowych przez
pracodawcę następować będzie jedynie w przypadku gdy pracodawca i związek zawrą w tej
sprawie odrębne porozumienie (art. 1 pkt 5).
Odrębnym, samodzielnym zagadnieniem regulowanym w projekcie są zmiany w zakresie
prowadzenia gospodarki finansowej przez związki. Po pierwsze proponuje się modyfikację
przepisu określającego przedmiot statutu o obligatoryjne uregulowanie w nim zasad gospodarki
finansowej związku (art. 1 pkt 1). Po drugie nowelizacja wprowadzi zasadę jawności
gospodarki finansowej związku, przejawiającą się w szczególności przez obowiązek
upubliczniania sprawozdań finansowych wszystkich związków zawodowych (art. 1 pkt 7
dodanie nowego rozdziału 4a). Do tej pory dla związków zawodowych, mimo publicznego
charakteru ich działalności, nie przewidywano takich wymagań.
4. Skutki społeczne, gospodarcze, finansowe i prawne
Ustawa będzie miała pozytywne skutki społeczne. Przyczyni się do wyrównania praw i
obowiązków związków zawodowych i pozostałych organizacji społecznych. Likwidacja
nadmiernych przywilejów złagodzi konflikty między pracodawcami a związkowcami oraz
wymusi na działaczach związkowych większą dbałość o powiększanie liczby członków
związków i realne dbanie o ich prawa. Związki będą musiały bardziej aktywnie zabiegać o
10
poprawę sytuacji wszystkich pracowników, również tych niezrzeszonych, a pracownicy
bardziej docenią pracę i zaangażowanie związkowców, niż mało produktywne
wykorzystywanie pieniędzy pracodawcy na utrzymywanie związku. Transparentność
gospodarki finansowej związków zawodowych umożliwi obiektywną ocenę działalności
organizacji związkowych i ich działaczy oraz zwiększy do nich zaufanie. W ostatecznym
efekcie nastąpi wzrost zaufania społecznego do działalności związkowej.
Proponowana ustawa nie spowoduje utrudnienia podstawowej działalności związkowej –
możliwość zwolnienia z wykonywanych obowiązków na czas wykonywania doraźnych
czynności związkowych (a taki charakter ma większość podstawowych czynności
związkowych, np. prowadzenie negocjacji) zostaje zachowana, ale ustawa skłania do
wykonywania tych czynności poza czasem pracy, o ile jest to możliwe. Również prawo do
spotykania się pracowników na terenie zakładu pracy jest zagwarantowane, a pobieranie
składek w dotychczasowej formie, przez pracodawcę, jest dopuszczalne. Ograniczenia,
wprowadzane przez ustawę spowodują tylko, że działalność związkowa będzie skupiona na
rzeczywiście ważnych i potrzebnych kwestiach, ponieważ związkowcy będą za nią płacili
swoim własnym czasem lub zmniejszeniem wynagrodzenia.
Ustawa nie będzie miała znaczących skutków gospodarczych w skali kraju. Z przywilejów
związkowych korzysta niewielka liczba funkcyjnych działaczy związkowych i nie przekładają
się one na sytuację ogółu zatrudnionych. Dzięki oszczędnościom pracodawcy będą mogli
zwiększyć inwestycje lub poprawić warunki w zakładzie pracy, zaś w przypadku sektora
publicznego, przyniesie to redukcję kosztów jego funkcjonowania (ok. 0,5 mld zł w skali roku
w oświacie, administracji i usługach komunalnych) i poprawę salda finansów publicznych.
Efekty ustawy będą najbardziej widoczne w górnictwie – w kopalniach działa po kilka,
kilkanaście, a nawet kilkadziesiąt związków zawodowych, liczbę etatów związkowych liczy
się w setkach, a ich koszty to kilkadziesiąt milionów rocznie. Likwidacja tych kosztów pozwoli
zmniejszyć straty kopalń o około 5% rocznie.
Skutki finansowe ustawy mogą mieć znaczenie dla poszczególnych organizacji związkowych
przez konieczność przejęcia kosztów wynagrodzeń działaczy związkowych finansowych.
Zostaną one jednak rozłożone w czasie przez roczny okres przejściowy przewidziany w art. 4
ustawy. Redukcja finansowania dla związków wymusi bardziej racjonalną politykę
wydatkową, w tym zatrudnienie, oraz stworzy bodźce do bardziej aktywnego poszukiwania
nowych członków.
Skutkami prawnymi wejścia w życie ustawy będzie:
11
wygaśnięcie podstaw prawnych do finansowania wynagrodzeń związkowców jeżeli ich
kadencja trwała będzie dużej niż rok od wejścia w życie ustawy,
wygaśnięcie umów na udostępnienie związkom zawodowym pomieszczeń i urządzeń
na działalność, jeżeli będą one obowiązywać dłużej niż rok od wejścia w życie ustawy.
zmiany w statutach związków zawodowych,
wydanie nowych przepisów wykonawczych na podstawie art. 31 ust. 2 ustawy o
związkach zawodowych w związku ze zmianą upoważnienia ustawowego zawartego w
tym przepisie. Nowe rozporządzenie będzie jedynie musiało uwzględnić ograniczenie
zakresu przedmiotowego zawartego w upoważnieniu. Należy zakładać, że nie w nim
potrzebne istotne zmiany merytoryczne..
5. Projekt nie pociąga za sobą obciążenia finansowego budżetu państwa i budżetów
jednostek samorządu terytorialnego.
Nałożony na ministra właściwego do spraw pracy obowiązek udostępniania związkom
zawodowym strony internetowej na publikację sprawozdań finansowych powinien być
zrealizowany bez dodatkowych kosztów.
6.Projekt w zakresie swojej regulacji nie jest objęty prawem Unii Europejskiej.
7. Wejście w życie ustawy
Proponuje się aby ustawa weszła w życie po upływie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia. Takie
vacatio legis w powiązaniu w długimi okresami przejściowymi w art. 3-5 pozwolą na właściwe
przygotowanie się do stosowania nowych przepisów przez ich adresatów,. a także pozwoli
Radzie Ministrów przygotować i wydać nowe rozporządzenie na podstawie art. art. 31 ust. 2
ustawy o związkach zawodowych.
