Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła Raport o realizacji Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2017-2020
Wspieranie służb podległych MSWiA przez ustanawianie różnych programów, w tym programów modernizacji, jest działaniem doraźnym i nie gwarantuje ich stałego unowocześniania. Dzięki realizacji Programu modernizacji niwelowane są bowiem głównie braki sprzętowe wynikające z jego wyeksploatowania, a znaczna część środków przeznaczana jest na wzrost wynagrodzeń, co jak się okazuje nie zahamowało fali odejść funkcjonariuszy ze służby.Dlatego w opinii NIK, zasadne jest ustanowienie stabilnego systemu finansowania służb odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, które uwzględniałoby z jednej strony możliwości finansowe budżetu państwa, a z drugiej potrzeby obywateli – tak jak np. finansuje się Siły Zbrojne RP.
Pod koniec 2016 r. został ustanowiony Program modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Biura Ochrony Rządu (obecnie Służby Ochrony Państwa) czyli służb podległych MSWiA. Ustawowym celem Programu modernizacji jest poprawa skuteczności i sprawności działania formacji podległych MSWiA, stworzenie warunków sprzyjających realizacji ich ustawowych zadań przez modernizację infrastruktury, sprzętu i wyposażenia, a także wzmocnienie motywacyjnego systemu uposażeń funkcjonariuszy oraz zwiększenie konkurencyjności wynagrodzeń pracowników cywilnych tych formacji.
Program modernizacji w części rzeczowej został przygotowany w latach 2015-2016, na podstawie analiz potrzeb sporządzonych przez poszczególne służby. W części dotyczącej wynagrodzeń został przygotowany samodzielnie przezMSWiA, które przyjęło kwotę 250 zł na etat, jako podstawę wzrostu uposażeń funkcjonariuszy i wynagrodzeń pracowników.
W latach 2017-2020 przewidziano w Programie 9,2 mld zł na inwestycje, zakup sprzętu i wyposażenia osobistego oraz na wzrost uposażeń funkcjonariuszy i wynagrodzeń pracowników. Przy czym 5,5 mld zł to środki własne formacji, a 3,7 mld zł pochodzą z rezerwy celowej. Dla poszczególnych służb zaplanowano ww. okresie środki w wysokości:
Policja – 6 mld zł
Państwowa Straż Pożarna – 1,7 mld zł
Straż Graniczna – 1,3 mld zł
Służby Ochrony Państwa – 0,2 mld zł
NIK uznała za zasadne przeprowadzenie kontroli realizacji Programu modernizacji po upływie 1,5 roku od jego wdrożenia, tak aby było możliwe jego ewentualne skorygowanie i wyeliminowanie błędów przed jego zakończeniem.
Najważniejsze ustalenia kontroli
Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji, na etapie przygotowywania projektu ustawy modernizacyjnej, nie wyegzekwował od komendantów podległych formacji przedstawienia mierników, które umożliwiłyby dokonanie oceny wpływu poniesionych wydatków na poprawę bezpieczeństwa publicznego i ochronę obywateli oraz poprawę konkurencyjności uposażeń funkcjonariuszy i wynagrodzeń pracowników na rynku pracy.
W efekcie do uzasadnienia projektu ustawy włączono jedynie zaproponowane przez komendantów formacji typowe mierniki produktu, odnoszące się wyłącznie do ilościowego przyrostu składników rzeczowych majątku i sprawności systemów informatycznych, np. liczbę metrów kwadratowych planowanych do wybudowania lub wyremontowania powierzchni biurowych, bądź liczbę planowanych do zakupu pojazdów itp. Z powodu braku mierników odnoszących się do wpływu realizacji poszczególnych przedsięwzięć na poprawę bezpieczeństwa wewnętrznego, Minister SWiA nie ma możliwości dokonania oceny stopnia realizacji celów przyjętych w Programie modernizacji, tj. zwiększenia sprawności, skuteczności i efektywności działania poszczególnych formacji.
Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformowało Najwyższą Izbę Kontroli, że od 2019 r. dokona, zgodnie z naszym wnioskiem pokontrolnym, zmian wyżej wymienionych mierników. Informacja z realizacji Programu za 2019 r. oraz ocena stopnia realizacji celu Programu za ten rok, jak również za rok 2020, będzie dokonana z uwzględnieniem nowych mierników. Ponadto Ministerstwo zapowiedziało, że informacja końcowa z realizacji Programu w latach 2017-2020 również będzie przeprowadzona z uwzględnieniem nowych mierników, co oznacza, że będą one miały zastosowanie także do lat 2017 i 2018.
W 2017 r. przewidziano w ustawie modernizacyjnej wydatki w wysokości prawie 1 mld 390 mln zł (wykonano je w 99,7 proc.), a w roku następnym 1 mld 923 mln (wykonano je w 90,6 proc.). Oznacza to, że formacje podległe MSWiA przeznaczyły na realizację Programu modernizacji w latach 2017-2018 łącznie prawie 3 mld 128 mln zł, z czego 63 proc. (1,96 mld zł) pochodziło ze środków własnych, a 37 proc. (1,16 mld zł) z rezerw celowych i z cz. 29 budżetu państwa.
Raport NIK – tutaj
Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników kontroli.
W latach 2017-2018 na poszczególne przedsięwzięcia objęte Programem wydatkowano następujące kwoty: na podwyżki dla funkcjonariuszy – 1 mld 30 mln zł (33 proc.), na inwestycje budowlane – prawie 848 mln zł (27 proc.), na sprzęt transportowy – 500 mln zł (16 proc.), na sprzęt informatyki i łączności – blisko 250 mln zł (8 proc.), na zwiększenie wynagrodzeń pracowników – blisko 222 mln zł (7,8 proc.), na wyposażenie funkcjonariuszy – 175 mln zł (5,6 proc.) i na sprzęt uzbrojenia i techniki specjalnej – 103 mln zł (3,3 proc.).
Bardziej czytelna infografika w załącznikach
