Na stronie internetowej Biuletynu Informacji Publicznej ukazał się projekt ROZPORZĄDZENIA MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH w sprawie wykroczeń, za które funkcjonariusze Straży Granicznej są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego
Link do projektu rozporządzenia 
Jedną z istotnych zmian będzie zniesienie
art. 92a Kodeksu wykroczeń, na podstawie którego zachowanie polegające na niestosowaniu się przez prowadzącego pojazd do ograniczenia prędkości określonego ustawą lub znakiem drogowym podlega karze grzywny.
Zmiana w tym zakresie wiąże się z uchyleniem, na podstawie art. 471 pkt 1 lit. b tiret szóste ustawy z dnia 8 listopada 2013 r. o cudzoziemcach, (znajdującej się na etapie prac w Senacie RP), art. 1 ust. 2 pkt 5c ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 116, poz. 675, z późn. zm.), który określa zadanie Straży Granicznej jakim jest ochrona szlaków komunikacyjnych o szczególnym znaczeniu międzynarodowym przed przestępczością, której zwalczanie należy do właściwości Straży Granicznej. Realizacja tego zadania wiąże się głównie z przeprowadzaniem przez funkcjonariuszy Straży Granicznej działań związanych z kontrolą ruchu drogowego.
Wskazana nowelizacja spowoduje, że wykonywanie tych zadań będzie miało marginalne znaczenie. Zmiana zadań Straż Granicznej spowoduje skoncentrowanie sił i środków tej formacji na działaniach graniczno-migracyjnych, m.in. poprzez odejście od zadania polegającego na ochronie szlaków komunikacyjnych o szczególnym znaczeniu międzynarodowym (w tym również od pomiaru prędkości pojazdów). W praktyce, ze względu na brak odpowiedniego sprzętu oraz zbyt niską liczbę funkcjonariuszy, pomiar prędkości pojazdów nie był realizowany samodzielnie.
Ewentualnie zadanie to było wykonywane w ramach wspólnych patroli z innymi służbami dysponującymi odpowiednim sprzętem. W związku z powyższym, rezygnacja przez Straż Graniczną z uprawnienia do nakładania mandatów za wykroczenie polegające na przekroczeniu prędkości jest w kontekście wskazanej zmiany zadań Straż Granicznej uzasadniona, w szczególności biorąc pod uwagę, że w Rzeczypospolitej Polskiej pomiarem prędkości zajmuje się kilka uprawnionych do tego służb (Policja, Inspekcja Transportu Drogowego, Żandarmeria Wojskowa oraz straże miejskie i gminne) i mają one prawo do nakładania grzywien w drodze mandatu kaniego za te wykroczenia;
Poniżej pełne uzasadnienie do projektu wraz z opisem zmian
Rozporządzenie zastępuje, wydane na podstawie art. 95 § 4 ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2013 r. poz. 395, z późn. zm.)
rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1 sierpnia 2005 r. w sprawie wykroczeń, za które funkcjonariusze Straży Granicznej są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. Nr 157, poz. 1321, z późn. zm.).
Przeprowadzona analiza obowiązującego stanu prawnego w zakresie nakładania grzywien w drodze mandatu karnego przez funkcjonariuszy Straży Granicznej wskazuje na konieczność wprowadzenia pewnych zmian w tym obszarze. W stosunku do przepisów obowiązującego rozporządzenia projekt nowej regulacji obejmuje:
1) rozszerzenie katalogu wykroczeń, o którym mowa § 2 pkt 1 tego rozporządzenia (Dz.U. Nr 12, poz. 114, z późn. zm.) o wykroczenia określone w:
a) art. 601 § 2 Kodeksu wykroczeń polegające na niedopełnieniu obowiązku zgłaszania do ewidencji działalności gospodarczej zmian danych objętych wpisem. Ujęcie tego wykroczenia znajduje uzasadnienie w ramach realizowanego przez Straż Graniczną zadania wynikającego z art. 1 ust. 2 pkt 13a ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz.U. z 2011 r. Nr 116, poz. 675, z późn. zm.) jakim jest kontrola legalności wykonywania pracy przez cudzoziemców, prowadzenia przez nich działalności gospodarczej i powierzania im wykonywania pracy. Znamiona tego czynu są bowiem ściśle związane z zakresem czynności kontrolnych podejmowanych przez funkcjonariuszy Straży Granicznej. W obowiązującym stanie prawnym, w sytuacji ujawnienia przez funkcjonariusza Straży Granicznej wykroczenia, co do którego tryb mandatowy jest niedopuszczalny (ze względu na brak tego wykroczenia w obowiązującym rozporządzeniu), funkcjonariusz ten musi wezwać inny podmiot uprawniony do nałożenia grzywny w drodze mandatu karnego za dane wykroczenie np. Policję albo podjąć decyzję o skierowaniu wniosku o ukaranie do sądu. Umożliwienie funkcjonariuszom Straży Granicznej nakładania grzywny w drodze mandatu karnego za wskazane wykroczenie ułatwi zatem funkcjonariuszom tej formacji postępowanie w przypadku jego wykrycia oraz spowoduje zmniejszenie obciążenia sądów i skrócenie czasu prowadzonych spraw związanych z popełnieniem tego wykroczenia bowiem jego ujawnienie nie będzie się wiązało z obowiązkiem wzywania funkcjonariuszy innych służb uprawnionych do wystawienia mandatu karnego oraz wdrażaniem postępowania innego niż mandatowe,
b) art. 55 ust. 2 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. z 2006 r., Nr 139, poz. 993, z późn. zm.). Zgodnie z treścią tego przepisu, karze grzywny podlega cudzoziemiec niebędący obywatelem państwa członkowskiego Unii Europejskiej, obywatelem państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub obywatelem Konfederacji Szwajcarskiej, który nie dopełnia ciążącego na nim obowiązku meldunkowego. Odpowiedzialność cudzoziemców za niewykonanie obowiązku meldunkowego została wprowadzona z dniem 1 stycznia 2013 r. – ustawą z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2012 r., poz. 1407, z późn. zm.). Zmiana ta ma zatem charakter wyłącznie porządkowy;
c) art. 465 ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, który zawiera przepisy analogiczne do przepisów art. 148 ust. 1 obowiązującej ustawy o cudzoziemcach (Dz. U. z 2011 r. Nr 264, poz. 1573, z późn. zm.) i będzie zastępował te przepisy w nowej ustawie od dnia jej wejścia w życie tzn. od dnia 1 maja 2014 r. W związku z powyższym, funkcjonariusze Straży Granicznej będą nakładali grzywny w drodze mandatu karnego za wykroczenia:
wskazane w art. 148 ust. 1 dotychczasowej ustawy o cudzoziemcach – do dnia 30 kwietnia 2013 r. tzn. do dnia obowiązywania tej ustawy,
wskazane w art. 465 ust. 1 nowej ustawy o cudzoziemcach – od dnia 1 maja 2014 r. tzn. od dnia jej wejścia w życie. W celu uniknięcia konieczności szybkiego nowelizowania projektowanego rozporządzenia pod katem wskazanych powyżej przepisów dotychczasowej i nowej ustawy, projekt uwzględnia oba wskazane przepisy. Zasady dotyczące obowiązywania tych przepisów zostały określone w odnośniku do § 2 pkt 7 projektu wskazującego art. 148 ust. 1 dotychczasowej ustawy oraz w przepisie o wejściu w życie projektowanego rozporządzenia w zakresie odnoszącym się do wejścia w życie § 2 pkt 8 projektu wskazującego art. 465 ust. ł nowej ustawy;
2) wyeliminowanie z ww. katalogu wykroczeń wykroczenia określonego w:
a) art. 147 Kodeksu wykroczeń odnoszącego się do niezawiadomienia właściwego organu o niedopełnieniu przez inną osobę ciążącego na
niej obowiązku meldunkowego. Konieczność dokonania tej zmiany jest spowodowana uchyleniem wskazanego przepisu z dniem 1 stycznia 2013 r. na podstawie art. 62 ustawy
z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. Nr 217, poz. 1427, z późn. zm.).
Przedmiotowa zmiana ma charakter porządkujący, gdyż dostosowuje przepisy rozporządzenia do zmian jakie wprowadziła wskazana ustawa,
b) art. 92a Kodeksu wykroczeń, na podstawie którego zachowanie polegające na niestosowaniu się przez prowadzącego pojazd do ograniczenia prędkości określonego ustawą lub znakiem drogowym podlega karze grzywny. Zmiana w tym zakresie wiąże się z uchyleniem, na podstawie art. 471 pkt 1 lit. b tiret szóste ustawy z dnia 8 listopada 2013 r. o cudzoziemcach, (znajdującej się na etapie prac w Senacie RP), art. 1 ust. 2 pkt 5c ustawy z dnia 12 października 1990 r. o Straży Granicznej (Dz. U. z 2011 r. Nr 116, poz. 675, z późn. zm.), który określa zadanie Straży Granicznej jakim jest ochrona szlaków komunikacyjnych o szczególnym znaczeniu międzynarodowym przed przestępczością, której zwalczanie należy do właściwości Straży Granicznej. Realizacja tego zadania wiąże się głównie z przeprowadzaniem przez funkcjonariuszy Straży Granicznej działań związanych z kontrolą ruchu drogowego. Wskazana nowelizacja spowoduje, że wykonywanie tych zadań będzie miało marginalne znaczenie. Zmiana zadań Straż Granicznej spowoduje skoncentrowanie sił i środków tej formacji na działaniach graniczno-migracyjnych, m.in. poprzez odejście od zadania polegającego na ochronie szlaków komunikacyjnych o szczególnym znaczeniu międzynarodowym (w tym również od pomiaru prędkości pojazdów). W praktyce, ze względu na brak odpowiedniego sprzętu oraz zbyt niską liczbę funkcjonariuszy, pomiar prędkości pojazdów nie był realizowany samodzielnie. Ewentualnie zadanie to było wykonywane w ramach wspólnych patroli z innymi służbami dysponującymi odpowiednim sprzętem. W związku z powyższym, rezygnacja przez Straż Graniczną z uprawnienia do nakładania mandatów za wykroczenie polegające na przekroczeniu prędkości jest w kontekście wskazanej zmiany zadań Straż Granicznej uzasadniona, w szczególności biorąc pod uwagę, że w Rzeczypospolitej Polskiej pomiarem prędkości zajmuje się kilka uprawnionych do tego służb (Policja, Inspekcja Transportu Drogowego, Żandarmeria Wojskowa oraz straże miejskie i gminne) i mają one prawo do nakładania grzywien w drodze mandatu kaniego za te wykroczenia;
3) dodanie w § 3 w ust. 1 pkt 3, który uprawnia komendanta ośrodka Straży Granicznej do wydawania funkcjonariuszom pełniącym służbę w ośrodku Straży Granicznej upoważnień do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego. Z uwagi na fakt, że w przywołanej ustawie o Straży Granicznej przewiduje się zmiany służące stworzeniu w strukturze tej formacji nowego rodzaju jednostek organizacyjnych – ośrodków Straży Granicznej, które będą realizowały zadania na potrzeby całej formacji, odpowiednich zmian w tym zakresie dokonano także w projektowanej regulacji;
4) wprowadzenie zmian dotyczących wymogów jaki powinny spełniać upoważnienia do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, określonego w § 3 ust. 2 obowiązującego rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 1 sierpnia 2005 r. w sprawie wykroczeń, za które funkcjonariusze Straży Granicznej są uprawnieni do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego (Dz. U. Nr 157, poz. 1321). Zmiany te będą skutkowały:
a) zastąpieniem katalogu wykroczeń, za które funkcjonariusze Straży Granicznej mogą nakładać grzywny w drodze mandatów karnych, odesłaniem do katalogu tych wykroczeń ujętego w § 2 projektowanego rozporządzenia. W obowiązującym stanie prawnym, w przypadku wprowadzenia zmiany do katalogu wykroczeń zawartego w obowiązującym rozporządzeniu, konieczna jest wymiana wszystkich upoważnień wydanych funkcjonariuszom Straży Granicznej do nakładania grzywien w drodze mandatu karnego, ponieważ nieodłącznym elementem upoważnienia jest aktualny katalog tych wykroczeń. Jednocześnie, jak wynika z praktyki, najczęstszą przyczyną wymiany upoważnień jest właśnie zmiana wykroczeń, za które funkcjonariusze Straży Granicznej są uprawnieni do nakładania wskazanych grzywien. W ciągu ostatnich dwóch latach liczba wymienionych upoważnień z tego powodu w Straży Granicznej wyniosła ponad 7 tysięcy. Wymiana tych dokumentów generuje znaczne koszty związane z przygotowaniem nowych upoważnień. Należy podkreślić, że obecnie obowiązujące rozwiązanie polegające na faktycznym przekopiowaniu do upoważnienia katalogu wykroczeń określonego w rozporządzeniu, nie daje sprawcy wykroczenia istotnie szerszej informacji, niż w przypadku odesłania do przepisu rozporządzenia. Wskazanie oznaczeń przepisów bez opisu czynu wypełniającego znamiona wykroczenia nie stanowi pełnej informacji dla sprawcy, który w jednym i drugim przypadku, w celu ustalenia uprawnień funkcjonariuszy, musi sięgnąć do przepisów powszechnie obowiązujących,
b) wykreśleniem z elementów upoważnienia stopnia służbowego funkcjonariusza. Zmiana tego stopnia następuje zwykle średnio co 3-4 lata, co w obecnym stanie prawnym generuje konieczność każdorazowej wymiany upoważnienia, albowiem zgodnie z treścią § 3 ust. 2 pkt 5 obowiązującego rozporządzenia upoważnienie to powinno zawierać stopień, imię i nazwisko oraz numer ewidencyjny funkcjonariusza określony w legitymacji służbowej. Rezygnacja z określania w upoważnieniu stopnia służbowego, nie wpłynie negatywnie na możliwość bezspornej identyfikacji funkcjonariusza, który nakłada grzywnę w drodze mandatu karnego, ponieważ wykonując czynności służbowe funkcjonariusz jest obowiązany okazać na żądanie legitymację służbową lub znak identyfikacyjny w sposób umożliwiający odczytanie i zanotowanie danych w nim zawartych. Biorąc pod uwagę możliwość weryfikacji danych zawartych w upoważnieniu oraz w legitymacji służbowej funkcjonariusza Straży Granicznej (która zaopatrzona jest również w zdjęcie), brak stopnia służbowego w upoważnieniu, nie spowoduje braku możliwości identyfikacji funkcjonariusza nakładającego grzywnę w drodze mandatu karnego.
Ponadto w § 4 rozporządzenia wprowadzono przepis przejściowy, na mocy którego dotychczas wydane upoważnienia zachowują moc do czasu wydania nowych, nie dłużej jednak niż 3 miesiące od dnia wejścia w życie rozporządzenia.(…)”
Opracowano na podstawie tekstu projektu rozporządzenia wraz z uzasadnieniem
http://bip.msw.gov.pl/bip/projekty-aktow-prawnyc/2013/22770,Projekt-rozporzadzenia-Ministra-Spraw-Wewnetrznych-w-sprawie-wykroczen-za-ktore-.html
